Bước vào thế giới công việc với mức lương đầu tiên là một cột mốc đáng nhớ, nhưng cũng là lúc người trẻ đối mặt với thách thức quản lý tài chính. Làm sao để vừa tận hưởng cuộc sống, vừa tiết kiệm cho tương lai? Một kế hoạch tài chính rõ ràng sẽ giúp bạn cân bằng giữa hiện tại và dài hạn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để người mới đi làm lập kế hoạch tài chính hiệu quả.

Hiểu rõ thu nhập và chi phí của bạn

Bước đầu tiên trong bất kỳ kế hoạch tài chính nào là nắm rõ bạn kiếm được bao nhiêu và tiêu bao nhiêu. Với người mới đi làm, lương tháng có thể không cao, nhưng điều quan trọng là biết cách phân bổ hợp lý. Hãy liệt kê tất cả nguồn thu nhập (lương chính, làm thêm, thưởng) và chi phí cố định (tiền nhà, điện nước, đi lại).

Ví dụ, nếu lương tháng của bạn là 10 triệu đồng, hãy ghi lại chi tiêu hàng ngày trong 1 tháng để xem tiền đi đâu. Bạn có thể dùng ứng dụng ghi chép hoặc bảng tính đơn giản. Điều này giúp bạn nhận ra những khoản không cần thiết – như cà phê 50.000 đồng mỗi ngày – và điều chỉnh kịp thời.

Áp dụng quy tắc phân bổ ngân sách

Một cách phổ biến để quản lý tiền là quy tắc 50/30/20. Với người mới đi làm, đây là công cụ đơn giản nhưng hiệu quả:

• 50% cho nhu cầu thiết yếu: Tiền thuê nhà, thực phẩm, đi lại – những thứ bạn không thể cắt bỏ.


• 30% cho sở thích cá nhân: Ăn uống ngoài, xem phim, mua sắm – phần này giúp bạn tận hưởng cuộc sống.


• 20% cho tiết kiệm và đầu tư: Đây là khoản xây dựng tương lai, từ tiết kiệm mua xe đến đầu tư sinh lời.

Nếu lương 10 triệu đồng, bạn sẽ dành 5 triệu cho nhu cầu cơ bản, 3 triệu cho sở thích và 2 triệu để tiết kiệm. Với 2 triệu này, bạn có thể gửi vào ngân hàng hoặc các nền tảng như Tikop, nơi cung cấp lãi suất 7-8%/năm, giúp số tiền nhỏ tăng trưởng đều đặn.

Xây dựng quỹ dự phòng khẩn cấp

Cuộc sống luôn có những bất ngờ, từ hỏng xe đến mất việc tạm thời. Với người mới đi làm, quỹ dự phòng là “tấm đệm” bảo vệ bạn khỏi khủng hoảng tài chính. Mục tiêu là tiết kiệm đủ 3-6 tháng chi phí sinh hoạt, nhưng bạn có thể bắt đầu từ con số nhỏ.

Chẳng hạn, nếu chi phí hàng tháng là 5 triệu đồng, hãy đặt mục tiêu tiết kiệm 15-30 triệu đồng cho quỹ dự phòng. Mỗi tháng, trích 500.000 đồng từ phần 20% để gửi vào kênh linh hoạt như  Tikop, lãi suất 6,5%/năm, vừa sinh lời vừa rút được khi cần.

Đặt mục tiêu tài chính cụ thể

Không có mục tiêu, bạn dễ rơi vào tình trạng tiêu xài vô tội vạ. Người mới đi làm nên đặt ra các mục tiêu ngắn hạn (dưới 1 năm), trung hạn (1-3 năm) và dài hạn (trên 5 năm). Ví dụ:

• Ngắn hạn: Tiết kiệm 5 triệu đồng để mua laptop mới.


• Trung hạn: Tích lũy 50 triệu đồng trong 2 năm để đi du lịch nước ngoài.


• Dài hạn: Để dành 200 triệu đồng làm tiền đặt cọc mua nhà trong 5 năm.

Để đạt được, hãy chia nhỏ mục tiêu thành các mốc hàng tháng. Với mục tiêu 5 triệu trong 6 tháng, bạn cần tiết kiệm khoảng 833.000 đồng/tháng. Gửi số tiền này vào Tikop với lãi suất 7,5%/năm, bạn không chỉ đạt mục tiêu mà còn có thêm lãi khoảng 150.000 đồng.

Bắt đầu đầu tư từ những bước nhỏ

Tiết kiệm là nền tảng, nhưng để tiền sinh sôi, đầu tư là bước tiếp theo. Với người mới đi làm, không cần phải mạo hiểm với số tiền lớn. Hãy thử các kênh an toàn như chứng chỉ quỹ, trái phiếu hoặc gói tích lũy trực tuyến.

Ví dụ, thay vì để 2 triệu đồng trong tài khoản không lãi, bạn có thể gửi vào ngân hàng hoặc các ứng dụng tích lũy trực tuyến. Hoặc thử mua chứng chỉ quỹ với số tiền nhỏ, khoảng 500.000 đồng/tháng, để làm quen với thị trường tài chính. Quan trọng là tìm hiểu kỹ và chỉ đầu tư khi bạn hiểu rõ rủi ro.

Kiểm soát nợ và tránh cạm bẫy tín dụng

Thẻ tín dụng hay vay tiêu dùng có thể rất hấp dẫn với người mới đi làm, đặc biệt khi muốn mua sắm hoặc chi tiêu vượt khả năng. Nhưng lãi suất cao (20-30%/năm) từ nợ tín dụng có thể nhanh chóng biến bạn thành “con nợ” nếu không kiểm soát.

Mẹo nhỏ: Chỉ dùng thẻ tín dụng cho các khoản cần thiết và trả hết dư nợ đúng hạn để tránh lãi. Nếu cần mua đồ giá trị cao, hãy tiết kiệm trước thay vì trả góp. Chẳng hạn, thay vì trả góp 12 triệu đồng cho một chiếc điện thoại, bạn có thể gửi 1 triệu/tháng vào Tikop và mua sau 1 năm mà không lo nợ.

Theo dõi và điều chỉnh kế hoạch thường xuyên

Kế hoạch tài chính không phải là thứ cố định. Thu nhập của bạn có thể tăng, chi phí thay đổi hoặc mục tiêu mới xuất hiện. Hãy dành thời gian mỗi tháng để xem lại ngân sách, đánh giá tiến độ và điều chỉnh nếu cần.

Ví dụ, nếu được tăng lương từ 10 triệu lên 12 triệu đồng, hãy tăng phần tiết kiệm từ 2 triệu lên 2,5 triệu đồng thay vì chi tiêu hết. Dùng các công cụ như ứng dụng ngân hàng hoặc Tikop để theo dõi lãi suất và lợi nhuận, giúp bạn luôn nắm rõ tình hình tài chính.